Keuze Middelbare School in Amsterdam: andere blik op plaatsingspercentages en enkele tips.

De laatste jaren zijn steevast circa 8.000 basisschool scholieren en grofweg 15.000 ouders in Amsterdam in de eerste weken van het kalenderjaar druk met het maken van een keuze voor een middelbare school en het systeem van loting dat daar (helaas) bij hoort.
Afhankelijk van het schooladvies moeten kinderen een lijst met 4 tot 12 scholen inleveren om een plaatsingsgarantie te krijgen. Zeker zo’n lijst van 12 scholen lijkt bijna een onmogelijke opgave.

Het lotingssysteem is een vervelend doch noodzakelijk middel om de mismatch tussen schoolvoorkeuren en aantal plekken per school op te lossen. Er zijn absoluut niet te weinig plekken voor al die scholieren, alleen zijn er een aantal scholen veel populairder dan andere middelbare scholen. Met name de scholen in het centrum van Amsterdam krijgen heel veel aanmeldingen.

Plaatsing in top 5 per schooltype

De laatste jaren brengt de organisatie achter de loting mooie cijfers naar buiten waarin men stelt dat circa 80% a 85% van de scholieren op de school van hun eerste voorkeur wordt geplaatst en circa 98% op een school uit hun top 5.  Nb dit (gemiddelde) percentage is overigens vrij dramatisch gedaald van 87% in 2018 naar slechts 77% in 2021 en voor het veel gegeven Havo/VWO advies is het zelfs gedaald van 80,5% in 2018 naar 63,20% in 2021. De plaatsingskans in de top 5 is gedaald naar 97% in 2021 wat gelukkig nog steeds behoorlijk hoog is.
Bij die plaatsingscijfers in de top 5 moet opgemerkt worden dat de meeste VMBO scholieren maar 4 scholen hoeven op te geven en dus per definitie in hun top 5 komen én circa 700 a 1000 kinderen gebruikmaken van hun recht op voorrang (o.b.v. broer/zusregeling, kinderen van personeel of o.b.v. schooltype, bijv Montessori). Kinderen met HAVO of VWO advies zonder recht op voorrang halen dus niet zulke mooie percentages.

Individuele kansen verschillen behoorlijk

Maar bovenal zeggen die cijfers niets over de kans voor het individuele kind. Hiervoor kun je beter kijken naar de plaatsingskans per middelbare school en die loopt uiteen van 0% (alle plaatsen naar kinderen met voorrang) tot 100% *). Het is dus mogelijk dat je met jouw specifiek lijst slechts 33% kans hebt om op een school uit je top 5 te komen of slechts circa 60% kans om op een school uit je top 8 te komen.
Het verdient dus aanbeveling om heel goed naar je lijst te kijken en afhankelijk van de/je kansen ook héél erg goed over de scholen op de laagste plekken na te denken. Want elk jaar zijn er weer kinderen die denken dat de kans op een lage plaatsing klein is en vervolgens op een school worden geplaatst die ze niet kennen/niet bezocht hebben, een leersysteem hanteert die niet bij ze past of waarop ze om andere reden niet echt niet terecht willen komen.

Voorbeelden plaatsingskans

In 2019 had je met een Havo advies en de volgende top 5: CSB, IJburg College, Caland Lyceum, Hervormd Lyceum West en Marcanti College een 100% kans van plaatsing (op elke van die 5 scholen en dus op je nummer 1).

Daarentegen had je met een VWO advies en de volgende top 5: Montessori Lyceum, Barlaeus Gymnasium, St Nicolaas Lyceum, Spinoza Lyceum VWO en Vinse School een kans van slechts 57,4% op plaatsing van één van deze scholen in je top 5. Ver onder het gemiddelde van 97,9% van alle scholieren.
Dat scheelt dus enorm.

Nb in 2020 had je met een Havo advies en de volstrekt niet ondenkbare top 5: St Nicolaas Lyceum, Spinoza Lyceum, Fons Vitae, Metis en MLA zelfs slechts 33% kans om in je top 5 geplaatst te worden. De plaatsingskans voor bijv Spinoza (Havo) was zonder voorrang slechts 4,6% !! In 2021 was het gat tussen capaciteit en voorkeur op het Fons Vitae nog veel groter. Ook voor de Technasium varianten van het Metis was het verschil erg groot. In 2021 waren er juist minder 1e voorkeuren voor de categoriale gymnasia Vossius, Ignatius, Cygnus en 4e gymnasium.

Zie onderstaande plaatsingskansen. Nb plaatsingskans is hoogste lotnummer gedeeld door aantal scholieren (7580 in 2019). Zie het verschil tussen de kans op plaatsing op enkele van de populairste middelbare scholen in Amsterdam versus de 100% kans op minder populaire scholen.

Nb ga naar alle cijfers mbt de plaatsingskansen in 2017, 2018, 2019 en 2020 en info over de nieuwe staartverbetering.

En zo kan het ook zijn dat je bijvoorbeeld 90% kans hebt om geplaatst te worden op je nummer 1 of 2, maar slechts 50% a 70% kans op de scholen op nummer 3 t/m 7. Mocht je dan een slecht lotnummer hebben (6800 of hoger), dan kom je dus al snel op je nummer 8 of lager terecht.

Zet je met een VWO advies het 4e Gymnasium en/of Hyperion onder het Vossius of Ignatius dan is de kans nihil dat je op één van die eerste twee scholen terecht komt. Wat op zich niet erg is, want kennelijk vond je Vossius en/of Ignatius dan leuker/beter, maar ze staan dan dus min of meer voor spek en bonen op je lijst.

Recht op voorrang

Door gebruik van het recht op voorrang kunnen de plaatsingskansen per schooltype ook flink uiteenlopen. Zo hoorden we van een Montessori school dat circa 95% van de kinderen op hun nummer 1 terecht waren gekomen en van een gewone openbare basisschool circa 80%. Nb de precieze cijfers/feiten t.a.v. dit punt hebben we niet, maar zoiets zou verklaard kunnen worden door het feit dat kinderen van een Montessori basisschool voorrang kunnen krijgen bij een Montessori middelbare school.

Nb in 2023 kan er voor de laatste keer aanspraak gemaakt worden op dit recht. Bij de loting van 2024 komt dit te vervallen.

Tip: bezoek belangrijkste scholen meer dan eens

Het verdient aanbeveling om tijdig te beginnen met het bezoeken van scholen (liefst in groep 7 al een handvol) en de scholen die je een hoge positie op je lijst toedicht tweemaal te bezoeken. Bijvoorbeeld niet alleen tijdens een informatieavond, maar ook overdag of tijdens een normale schooldag (als dat kan bij die school). Onze eigen ervaring is namelijk dat alle scholen die we twee keer hebben bezocht een flinke sprong omhoog of juist omlaag maakten na het tweede bezoek. Dit door andere omstandigheden (voorlichtingsavond versus normale schooldag, donker versus licht) dan wel door het feit dat het bezoeken van andere scholen je blik op een eerdere bezochte school ook weer kan veranderen.

Vraag: omdraaien van proces van loting en schoolbezoeken

Je kunt je ook afvragen waarom het proces van loting en middelbare school bezoeken niet wordt omgedraaid. Je zou denken dat dat heel erg veel schoolbezoeken kan schelen en daarmee drukte op die scholen, tijd (voor kinderen én ouders), ergernis (bij zowel kinderen als ouders) én het is ook nog eens een klein beetje beter voor het milieu want minder tripjes, minder papierverbruik en minder uitdelen van potloden, pennen, schrijfblokjes en allerhanden onzin gadgets etc).
Kinderen met een laag lotnummer (0-4000) kunnen waarschijnlijk vrij eenvoudig een top 5 samenstellen met 100% plaatsingskans bij één van die vijf scholen. En kinderen met een slecht lotnummer (6500 a 7000 en hoger) hoeven geen moeite te doen om de populairste scholen (én drukste open dagen) te bezoeken.

Populairste scholen van 2021 in Amsterdam:

Gekeken naar aantal eerste voorkeuren waren de populairste middelbare scholen in 2021 de volgende:

Gymnasium: Barlaeus (veruit), 4e gymnasium, Cygnus, Ignatius, Vossius

VWO scholen: Fons Vitae, Amsterdams Lyceum, Hyperion, Metis Montessori Technasium en Metis Montessori Lyceum

HAVO – Fons Vitae (veruit), St Nicolaas, Metis Montessori Lyceum & Technasium, MLA, Spinoza

VMBO vanwege de verschillende richtingen en de grotere plaatsingskansen niet opgenomen. Nb de populairste scholen zijn natuurlijk niet noodzakelijkerwijs ook de beste middelbare scholen.

 

*) resultaten uit voorgaande jaren zijn geen garantie voor het huidige schooljaar. Ze bieden wel enig inzicht, zeker wanneer de percentages door de jaren heen redelijk constant zijn.